หน้า 25 : ​ค้นหาหนังสือธรรมะ หน้า 27 / 62

“ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย ภิกษุเป็นผู้อยู่ด้วยความไม่ประมาทอย่างไร ภิกษุ สำรวมจักขุนทรีย์อยู่ จิตก็ไม่แส่ไปในรูปทั้งหลายที่พึงรู้แจ้งด้วยจักษุ ภิกษุนั้น มีจิตไม่แส่ไปแล้ว ปราโมทย์ก็เกิด เมื่อเกิดปราโมทย์แล

ในพระพุทธศาสนา ภิกษุมีหน้าที่ในการสำรวมใจและไม่ประมาท โดยมีวิธีการต่าง ๆ ที่ช่วยให้จิตตั้งมั่น เช่น การระมัดระวังด้วยจักขุนทรีย์ โดยไม่แส่ไปในรูปต่าง ๆ และสำรวมด้วยลิ้นและใจ ซึ่งทำให้เกิดความสุขและสงบ

อิทธิบาทเป็นสิ่งที่ต้องใช้พร้อมๆ กันเพื่อทำให้สมาธิเกิดขึ้น แต่สมาธิทั้ง 4 ประเภท ที่แบ่งตาม อิทธิบาทนี้ ก็เพื่อจำแนกให้เห็นความเด่นของธรรมแต่ละข้อ 1.5.3. การเจริญสมาธิโดยใช้สติเป็นตัวนำ ในที่นี้มีพระ

เนื้อหาเกี่ยวกับอิทธิบาทที่จำเป็นสำหรับการเจริญสมาธิ มีการอธิบายถึงการใช้สติเป็นตัวนำในการปฏิบัติ โดยยกตัวอย่างหลักปฏิบัติจากสติปัฏฐานสูตร ซึ่งเน้นการกำหนดลมหายใจเข้า-ออก และการสังเกตสภาวะของกายในแต่ล

“ภิกษุในธรรมวินัยนี้ จิตมีราคะ ก็รู้ชัดว่า จิตมีราคะ หรือจิตปราศจากราคะ ก็รู้ชัดว่า จิตปราศจากราคะ จิตมีโทสะ ก็รู้ชัดว่าจิตมีโทสะหรือจิตปราศจากโทสะ ก็รู้ชัดว่า จิตปราศจากโทสะ หรือจิตมีโมหะ ก็รู้ชัดว่า

ในธรรมวินัยนี้ ภิกษุจำเป็นต้องรู้ชัดเกี่ยวกับสถานะของจิต ไม่ว่าจะเป็นราคะ โทสะ และโมหะ หรือสภาพอื่นๆ ผ่านการพิจารณาความจริงในจิตของตนเอง การรู้ชัดในนิวรณ์ 5 ประการ เช่น กามฉันทะ พยาบาท หรือวิจิกิจฉา ท

…ปในมหาสมุทรถูกคลื่น ทำให้รู้สึกโคลงเคลง เหมือนจะล้ม เป็นต้น วินัยปิฎก มหาวรรค อรรถกถา มก. เล่มที่ 1 หน้า 252 * ขุททกนิกาย มหานิทเทส มก. เล่มที่ 65 หน้า 302-303 32 DOU สมาธิ 5 ห ลั ก ส ม ก วิ ปั ส ส น า ก ม ม…

เนื้อหานี้พูดถึงการทำสมาธิผ่านการวิจารและปีติ โดยวิจารหมายถึงการประคองจิตไม่ให้ลังเล และปีติคือความรู้สึกปลาบปลื้มจากการทำสมาธิ อธิบายความสัมพันธ์ของวิตกและวิจาร เช่น เสียงระฆังและการบินของนก ให้ความเ

อาการของจิตเมื่อจะรวมเป็นเอกัคคตา จิตจะมีอาการตกวูบลง เหมือนตกจากที่สูง หรือตกลงไป ในเหว บางครั้งเหมือนการลงลิฟต์ แล้วจิตก็จะรวมตัวเป็นหนึ่ง ซึ่งบางคนเมื่อเกิดอาการเช่นนี้ขึ้นก็ตกใจ เพราะไม่รู้ว่าอะไร

อาการที่เกิดจากการรวมจิตเป็นเอกัคคตาจะทำให้ผู้ปฏิบัติตกใจได้เนื่องจากไม่เคยประสบมาก่อน แต่หากสามารถประคองจิตให้เป็นกลางจะทำให้จิตรวมเป็นหนึ่งได้ โดยมีองค์ฌานต่างๆ เกิดขึ้นตามมา ความสำคัญของเอกัคคตาคือ

วิปัสสนากัมมัฏฐาน คือ อารมณ์อันเป็นที่ตั้งแห่งการงานทางใจที่จะให้เห็นแจ้งในนามรูป เห็นแจ้ง ในไตรลักษณ์ เห็นแจ้งในอริยสัจ และเห็นแจ้งในมรรค ผล และนิพพาน วิปัสสนากัมมัฏฐาน เป็นอุบายในการให้เกิดเรื่องปัญ

วิปัสสนากัมมัฏฐาน เป็นอารมณ์ที่ช่วยให้ผู้เจริญเห็นแจ้งในนามรูป เห็นแจ้งในไตรลักษณ์ รวมถึงอริยสัจและนิพพาน ซึ่งแตกต่างจากสมถกัมมัฏฐานที่มีการปฏิบัติก่อนพระสัมมาสัมพุทธเจ้า วิปัสสนามีเฉพาะในพระพุทธศาสนา

ไม่ยึดติดในสิ่งทั้งหลาย จึงเกิดการปล่อยวางอารมณ์ภายนอกที่ยึดติด และจิตจึงค่อยสงบนิ่ง ตั้งมั่น และ เกิดเป็นสมาธิ การพิจารณาอย่างนั้นท่านยังไม่เรียกว่า วิปัสสนา แต่อาจเรียกได้ว่า วิปัสสนึก ดังในพระ ธรรม

การเจริญวิปัสสนาเริ่มจากการปล่อยวางอารมณ์ที่ยึดติด เมื่อจิตสงบย่อมทำให้เกิดสมาธิและวิปัสสนาอย่างแจ่มแจ้ง ผู้ฝึกสมาธิต้องมีปัญญาและการพิจารณาตามคำสอนที่ศึกษา หากไม่มีสมาธิย่อมไม่สามารถบรรลุวิปัสสนาได้

บทที่ 3 สมถะและวิปัสสนาตามหลักคำสอนของพระมงคลเทพมุนี ในทางพระพุทธศาสนามีวิชชาหลายอย่างด้วยกัน คือ วิชชา 3 วิชชา 8 วิชชา แปลว่า ความรู้แจ้ง ที่เมื่อบุคคลใดได้เข้ามาศึกษาแล้ว ย่อมรู้แจ้ง รู้แจ้งในอะไร ร

บทที่ 3 นี้เสนอความเข้าใจเกี่ยวกับสมถะและวิปัสสนา ซึ่งเป็นวิชชาที่สำคัญในพระพุทธศาสนา โดยชี้ให้เห็นถึงความหมายและความสำคัญของคำสอนของพระมงคลเทพมุนี ในการปฏิบัติธรรมเพื่อค้นหาความหมายที่แท้จริงของชีวิต

3.1.3 ผลของสมถะ เมื่อใจหยุด หรือที่พระมงคลเทพมุนีกล่าวว่า เข้าสิบแล้วก็ตกศูนย์ ตกศูนย์ คือ ใจหยุด พอใจ หยุดเรียกว่าเข้าสิบ จะปรากฏผลแห่งการปฏิบัติ คือ เห็นเป็นดวงใสเท่าดวงจันทร์ดวงอาทิตย์ผุดขึ้น ท่าน

บทความนี้กล่าวถึงผลของการปฏิบัติสมถะที่นำไปสู่การหยุดใจและเห็นดวงใสเท่าดวงจันทร์และดวงอาทิตย์ โดยนำเสนอว่าการเข้าถึงดวงปฐมมรรคที่เป็นทางไปสู่มรรคผลนิพพานนั้นต้องหยุดกลางดวงที่เกิดขึ้น และเมื่อใจหยุดอย

พระอรหัต เมื่อจิตของเราเข้าถึงขั้นใด ก็อาศัยศึกษาจากภูมิจิตชั้นนั้นๆ ท่านใช้คำว่า เอากายนั้นๆ เป็นแบบ เข้าถึงกายธรรมยึดกายธรรมเป็นแบบ รูปเหมือนกับพระปฏิมากร ที่เขาปั้นไว้ในโบสถ์วิหาร การเปรียญ เขาทำแบ

บทนี้นำเสนอการเข้าถึงกายธรรมในระดับต่าง ๆ ตั้งแต่พระโสดาไปจนถึงพระอรหัต อีกทั้งยังพูดถึงความสำคัญของวิปัสสนาในการปฏิบัติ ตามคำสอนของพระมงคลเทพมุนี ที่ชี้ให้เห็นว่าการเข้าถึงพระอรหัตคือจุดหมายสูงสุดที่

“ความเป็นผู้มีมิตรดีมีสหายดีมีจิตน้อมไปในคนที่ดี เป็นคุณกึ่งหนึ่งแห่งพรหมจรรย์” พระพุทธองค์ตรัสว่า “ความเป็นผู้มีมิตรดี มีสหายดี มีจิตน้อมไปในคนที่ดี เป็นทั้งหมดของพรหมจรรย์” มีตัวอย่างการได้กัลยาณมิต

พระพุทธองค์สอนถึงความสำคัญของการมีมิตรดีหรือกัลยาณมิตรในการปฏิบัติธรรม โดยยกตัวอย่างการสนทนาของพระเมฆิยะ ซึ่งได้รับความอนุญาตจากพระพุทธเจ้าให้ไปเจริญสมาธิ แต่ประสบปัญหาความคิดฟุ้งซ่านกลับมา พระองค์จึง

5. สัทธาจริต มีจิตน้อมไปในความเชื่อเป็นอารมณ์ประจำใจ ทำตามความเชื่อ เอาความเชื่อ ออกหน้า ความคิดหรือความยึดมั่นมักอยู่เหนือการใช้เหตุผล และมักเชื่อโดยไร้เหตุผล อะไรที่ไม่เป็นไป ตามที่ตนเชื่อถือมักไม่ถ

เนื้อหานี้กล่าวถึงจริตในมนุษย์ที่แบ่งออกเป็นสามประเภท คือ สัทธาจริต, พุทธจริต, และราคจริต โดยแต่ละประเภทมีลักษณะและพฤติกรรมที่แตกต่างกัน โดยมีสาเหตุที่มาจากการบำเพ็ญบุญกุศล รวมถึงภพภูมิก่อนเกิดที่มีผล

พระองค์แล้ว เรายังพบอีกว่า การฝึกสมาธิด้วยการใช้กสิณยังเป็นวิธีการปฏิบัติสมาธิที่มี ปรากฏนอกพระพุทธศาสนา โดยเฉพาะที่ใช้ในหมู่ฤาษีชีไพร ตลอดจนนักบวชกลุ่มต่าง ๆ มี หลักฐานในพระไตรปิฎกที่อ้างอิงถึงในอังค

การฝึกสมาธิด้วยการใช้กสิณยังมีปรากฏในคัมภีร์พุทธศาสนา โดยเฉพาะการพูดคุยระหว่างอุบาสิกากับพระกัจจานะเถระซึ่งชี้ให้เห็นว่าการบรรลุฌานนั้นต้องการความเข้าใจที่ถูกต้อง และการปลดเปลื้องความสุขที่ไม่สมบูรณ์

บทที่ 3 มรณานุสติ อารมณ์ของกัมมัฏฐานหมวดอนุสติได้เคยกล่าวไว้แล้วในบทเรียนที่ผ่านมา สำหรับใน บทเรียนนี้ จะได้กล่าวถึงมรณานุสติ ซึ่งเป็นหนึ่งในอนุสติที่สำคัญประการหนึ่ง 3.1 ความเป็นมา มรณานุสติ หรือมรณั

บทที่ 3 สำรวจมรณานุสติหรือการระลึกถึงความตาย ซึ่งเป็นหนึ่งในอนุสติที่สำคัญในการปฏิบัติกัมมัฏฐาน การเจริญมรณานุสติมีผลมากในทางธรรม โดยในพระไตรปิฎกได้กล่าวถึงว่า การเจริญมรณานุสติจะทำให้บุคคลมีอานิสงส์ม

ทั้งน้อย และประกอบด้วยทุกข์ สัตว์ทั้งหลายผู้เกิดแล้ว จะไม่ตายด้วย ความพยายามอันใด ความพยายามอันนั้นไม่มีเลย แม้อยู่ได้ถึงชรา ก็ต้องตายเพราะสัตว์ทั้งหลายมีอย่างนี้เป็นธรรมดา ผลไม้สุกงอมแล้ว ชื่อว่าย่อม

เนื้อหานี้พูดถึงความจริงอันไม่อาจหลีกเลี่ยงของความตายที่มาพร้อมกับการเกิด สัตว์ทั้งหลายทั้งเด็กและผู้ใหญ่ย่อมต้องเผชิญกับมรณะซึ่งเปรียบเสมือนเพชฌฆาตที่รอคอยที่จะกำจัดชีวิต ความเพลิดเพลินในสมบัติจะสิ้น

กาล ชื่อว่าไม่มีนิมิต เพราะไม่มีกำหนดอย่างนี้ว่า จะต้องตายในเวลานี้เท่านั้น ไม่ตาย ในเวลาอื่น ด้วยว่าสัตว์ทั้งหลายย่อมตายในตอนเช้าก็มีในตอนเที่ยงเป็นต้นตอนใดตอนหนึ่งก็มี สถานที่ทอดร่าง ชื่อว่าไม่มีนิม

บทความนี้นำเสนอแนวคิดเกี่ยวกับความตายว่าไม่มีนิมิตแน่นอน สัตว์ทั้งหลายสามารถตายได้ในสถานที่และเวลาที่แตกต่างกัน รวมถึงข้อคิดเกี่ยวกับอายุขัยที่สั้น และความสำคัญในการทำกุศลเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับชีวิตหล

บทที่ 5 อานาปานสติ และ อุปสมานุสติ นักศึกษาได้ศึกษาถึงอนุสติ 8 ประการในบทเรียนก่อนมาแล้ว ในบทเรียนนี้จะได้ศึกษา ถึงอนุสติอีก 2 ประการที่เหลือที่มีความสำคัญเช่นเดียวกับอนุสติที่ผ่านมา คือ อานาปานสติ แล

บทที่ 5 นี้นำเสนอเกี่ยวกับอานาปานสติและอุปสมานุสติ ซึ่งเป็นอนุสติสำคัญที่ควรศึกษา โดยอานาปานสติ เป็นกัมมัฏฐานในอนุสติ 10 ที่พระพุทธองค์ทรงแนะนำ พร้อมอธิบายถึงความสำคัญในด้านการเข้าถึงสติปัฏฐาน 4 และโพ

บทที่ 2 พรหมวิหาร 4 พรหมวิหารเป็นหลักปฏิบัติที่มีการปฏิบัติอย่างแพร่หลายทั้งในอดีตและปัจจุบัน แต่ก็ มีวิธีการปฏิบัติที่แตกต่างกันออกไปบ้าง ดังนั้นในบทเรียนนี้จึงได้นำเอาหลักการปฏิบัติ พรหมวิหารโดยยึดต

บทที่ 2 นี้นำเสนอหลักการปฏิบัติพรหมวิหาร 4 แห่งพระพุทธศาสนา ซึ่งเป็นวิธีที่พระโพธิสัตว์เคยปฏิบัติเพื่อเข้าถึงพรหมโลกและพระนิพพาน การเจริญพรหมวิหารส่งผลให้จิตสงบ และสามารถพัฒนาจิตสู่การบรรลุผลในศาสนา น

3. ข้าศึกของมุทิตา โสมนัส ความดีใจ,ความสุขใจ ความปลาบปลื้มที่อาศัยกามคุณ เป็นข้าศึกใกล้ของมุทิตา เพราะมีส่วนเข้ากันได้โดยมองแต่ส่วนได้เหมือนกัน โสมนัสอาศัยกามคุณมีในมัชฌิมนิกาย อุปริปัณณาสก์ ว่า บุคคล

เนื้อหาในบทนี้ชี้ให้เห็นถึงข้าศึกของมุทิตา ได้แก่ โสมนัสและอรติ โดยมีการอธิบายถึงโสมนัสที่เกิดขึ้นจากความหมายทัศน์ที่เกิดจากกามคุณ ในทางกลับกัน อรติก็ถูกกล่าวถึงในแง่ของความไม่ยินดี ควบคู่กับอุเบกขาที

พระหฤทัยให้โกรธเคืองแม้ในศัตรูทั้งหลายผู้พยายามประหัตประหารพระองค์อยู่ในชาตินั้น ๆ มี เรื่องปรากฏอยู่หลายประการคือ เรื่องพระเจ้าสีลวะ ในสีลวชาดก พระโพธิสัตว์เสวยพระชาติเป็นพระเจ้าแผ่นดินทรงพระนามว่า พ

เนื้อหาเกี่ยวกับการประสบการณ์ของพระเจ้าแผ่นดินซึ่งมีความอดทนและไม่โกรธเคืองต่อศัตรูในชาตินั้น ผ่านเรื่องราวของพระเจ้าสีลวะและขันติวาทีดาบส ที่แสดงให้เห็นถึงการไม่เสียพระราชหฤทัยแม้จะถูกประหัตประหาร พร